GNSS และ SBAS GPS, GLONASS, Galileo, BeiDou ต่างกันอย่างไร?
ระบบ GNSS (Global Navigation Satellite System)
ปัจจุบันมีหลายประเทศภูมิภาคที่พัฒนาระบบดาวเทียมของตนเอง สำหรับงาน RTK Survey, Mapping, Navigation โดยตรง
รายละเอียดชื่อดาวเทียมของแต่ละประเทศ/ภูมิภาค
1. สหรัฐอเมริกา – GPS (Global Positioning System)
- ชื่อดาวเทียม: Navstar GPS
- เริ่มใช้งาน: ตั้งแต่ปี 1978, ให้บริการเต็มระบบปี 1995
- จำนวนดาวเทียมใช้งานจริง: ~31 ดวง
- วงโคจร: Medium Earth Orbit (MEO) ประมาณ 20,200 km
- ความถี่ที่ใช้: L1, L2, L5
- จุดเด่น: เป็นระบบ GNSS แรกของโลก และยังคงเป็นระบบหลักที่ใช้ทั่วโลก
2. รัสเซีย – GLONASS (Globalnaya Navigazionnaya Sputnikovaya Sistema)
- ชื่อดาวเทียม: GLONASS-M, GLONASS-K
- เริ่มใช้งาน: 1982, ครอบคลุมโลกปี 1996 (แต่เสื่อมสภาพไปบางส่วน และฟื้นฟูใหม่)
- จำนวนดาวเทียมใช้งานจริง: ~24 ดวง
- วงโคจร: MEO ~19,100 km
- ความถี่ที่ใช้: L1, L2, L3
- จุดเด่น: ใช้วงโคจรแบบเอียง (Inclined) ทำให้แม่นยำในละติจูดสูง (โซนขั้วโลกเหนือ)
3. สหภาพยุโรป – Galileo
- ชื่อดาวเทียม: Galileo FOC (Full Operational Capability)
- เริ่มใช้งาน: ดาวเทียมแรก 2011, ให้บริการใช้งานปี 2016
- จำนวนดาวเทียมใช้งานจริง: ~30 ดวง (24 ดวงปฏิบัติการ + สำรอง)
- วงโคจร: MEO ~23,200 km
- ความถี่ที่ใช้: E1, E5a, E5b, E6
- จุดเด่น: ความแม่นยำสูงกว่า 1 เมตรสำหรับผู้ใช้ทั่วไป และ <10 ซม. สำหรับผู้ใช้ที่ได้รับอนุญาต
4. จีน – BeiDou (BDS: BeiDou Navigation Satellite System)
- ดาวเทียม: BeiDou-3 (รุ่นล่าสุด), เดิมคือ BeiDou-1, BeiDou-2
- เริ่มใช้งาน: รุ่นแรกปี 2000, ระบบเต็มโลกปี 2020
- จำนวนดาวเทียมใช้งานจริง: ~35 ดวง
- วงโคจร: ผสม – MEO, GEO (Geostationary), IGSO (Inclined Geosynchronous Orbit)
- ความถี่ที่ใช้: B1, B2, B3
- จุดเด่น: มีดาวเทียมในวงโคจรค้างฟ้า (GEO) ทำให้สัญญาณคงที่ในเอเชีย–แปซิฟิก รวมถึงประเทศไทย
5. ญี่ปุ่น – QZSS (Quasi-Zenith Satellite System)
- ชื่อดาวเทียม: Michibiki
- เริ่มใช้งาน: ดาวดวงแรกปี 2010, ให้บริการภูมิภาคเอเชีย–โอเชียเนีย
- จำนวนดาวเทียมใช้งานจริง: 4 ดวง (มีแผนเพิ่มเป็น 7 ดวงในอนาคต)
- วงโคจร: QZO (Quasi-Zenith Orbit) + GEO
- ความถี่ที่ใช้: L1, L2, L5, L6
- จุดเด่น: ออกแบบเฉพาะสำหรับเพิ่มสัญญาณ GPS ในภูมิภาคเอเชียตะวันออกและโอเชียเนีย ให้สัญญาณแม่นยำในเมืองที่มีตึกบัง
6. อินเดีย – NavIC (Navigation with Indian Constellation / IRNSS)
- ชื่อดาวเทียม: IRNSS-1A ถึง IRNSS-1I
- เริ่มใช้งาน: ปี 2013–2018
- จำนวนดาวเทียมใช้งานจริง: 7–9 ดวง
- วงโคจร: GEO + IGSO
- ความถี่ที่ใช้: L5, S-band
- จุดเด่น: ให้บริการเฉพาะภูมิภาคเอเชียใต้และมหาสมุทรอินเดีย แม่นยำในอินเดียและประเทศใกล้เคียง
สรุป
- GPS (USA) → ระบบแรก, ใช้ทั่วโลก
- GLONASS (Russia) → เหมาะกับละติจูดสูง
- Galileo (EU) → แม่นยำที่สุด, ฟรีสำหรับสาธารณะ
- BeiDou (China) → ครอบคลุมทั่วโลก, เด่นในเอเชีย
- QZSS (Japan) → เสริม GPS ในเอเชีย–โอเชียเนีย
- NavIC/ IRNSS (India) → ใช้เฉพาะภูมิภาคเอเชียใต้
คำถาม : แล้ว SBAS คือดาวเทียมอะไร?
หลายคนสับสนว่า SBAS (Satellite Based Augmentation System) คือระบบ GNSS ของประเทศใด
แต่จริงๆ แล้ว SBAS ไม่ใช่ GNSS constellation (ดาวเทียมหลัก) เหมือน GPS, GLONASS, Galileo, BeiDou
🌐 SBAS คืออะไร
SBAS = Satellite-Based Augmentation System
- เป็น ระบบเสริมความถูกต้อง (augmentation) ของ GNSS
- ใช้สถานีภาคพื้นดิน (Ground reference stations) ตรวจสัญญาณ GNSS ส่งข้อมูลแก้ไข (Correction) ขึ้นไปยังดาวเทียม geostationary (GEO)
- จากนั้นผู้ใช้ GNSS ที่รองรับ SBAS จะได้รับสัญญาณแก้ไขเหล่านี้ ตำแหน่ง แม่นยำมากขึ้น (ระดับ 1–2 เมตร) เพิ่มความน่าเชื่อถือ (Integrity)
- ใช้กันมากในงานการบิน (Aviation), เดินเรือ, และ GIS
ตัวอย่างระบบ SBAS ของแต่ละภูมิภาค
สหรัฐอเมริกา
ชื่อระบบ SBAS : WAAS (Wide Area Augmentation System) : ดาวเทียมสื่อสาร GEO เหนือทวีปอเมริกาเหนือ
การใช้งานหลัก : การบินพลเรือน, Mapping
ยุโรป
ชื่อระบบ SBAS : EGNOS (European Geostationary Navigation Overlay Service)
ดาวเทียม GEO ครอบคลุมยุโรปและแอฟริกาเหนือ
การใช้งานหลัก : การบิน, เกษตรแม่นยำ
ญี่ปุ่น
ชื่อระบบ SBSS : MSAS (Multi-functional Satellite Augmentation System)
GEO ในระบบ QZSS/Michibiki
การใช้งานหลัก : การบินในญี่ปุ่นและเอเชียตะวันออก
อินเดีย
ชื่อระบบ SBAS : GAGAN (GPS Aided GEO Augmented Navigation) ดาวเทียม INSAT (GEO)
การใช้งานหลัก : การบินในภูมิภาคอินเดีย
รัสเซีย
ชื่อระบบ SBAS : SDCM (System for Differential Corrections and Monitoring) GEO รัสเซีย
การใช้งานหลัก : การบิน, ใช้คู่กับ GLONASS
จีน
ระบบ SBAS : BDSBAS (BeiDou SBAS)
GEO ในเครือ BeiDou
การใช้งานหลัก : การบินในเอเชีย–แปซิฟิก
แอฟริกา (แผนอนาคต)
ระบบ SBAS : ASECNA SBAS
GEO เหนือแอฟริกา
การใช้งานหลัก : ความปลอดภัยทางการบินในแอฟริกา
ลักษณะสำคัญของ SBAS
- เป็นระบบเสริม GNSS → ไม่ใช่ดาวเทียมใหม่ แต่ใช้ GEO ส่ง correction
- เพิ่มความแม่นยำ
- เพิ่มความน่าเชื่อถือ (Integrity) → ตรวจสอบความถูกต้องของสัญญาณ GNSS
- ใช้ในงานที่ต้องการความปลอดภัยสูง → เช่น การบินขึ้น–ลงสนามบิน
- ครอบคลุมเป็นภูมิภาค → แต่ละระบบใช้ได้เฉพาะพื้นที่ (ไม่ใช่ทั่วโลก)
สรุปสั้นๆ:
- SBAS ไม่ใช่ GNSS ของประเทศใดโดยตรง แต่เป็น “ระบบเสริม” ที่แต่ละประเทศ/ภูมิภาคพัฒนาเอง
- ใช้ ดาวเทียมวงโคจรค้างฟ้า (GEO) เป็นตัวส่งข้อมูลแก้ไข
- ประเทศที่มีระบบ SBAS เช่น อเมริกา (WAAS), ยุโรป (EGNOS), ญี่ปุ่น (MSAS), อินเดีย (GAGAN), รัสเซีย (SDCM), จีน (BDSBAS)
ติดต่อ SATLAB Geosolutions Thailand โทร 093-198-0155
#SATLABThailand #SL900 #SL7
#SATSURV #GNSS #RTK
